
what is central bank digital currency
బడ్జెట్ నేపథ్యంలో డిజిటల్ కరెన్సీ మాట మార్కెట్ లో వినిపిస్తోంది. ఆర్బీఐ త్వరలో సెంట్రల్ బ్యాంకు డిజిటల్ కరెన్సీ(సీబీడీసీ)ని విడుదల చేయనున్నట్లు కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మల సీతారామన్ బడ్జెట్లో ప్రకటించిన విషయం తెలిసిందే. కొత్త ఆర్థిక సంవత్సరంలో డిజిటల్ రూపాయి వెలుగులోకి వచ్చే అవకాశం ఉన్నట్లు మార్కెట్ వర్గాలు చెబుతున్నాయి.
what is the value of cbdc
డిజిటల్ రూపాయి అనేది ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలో ఉండే కరెన్సీ. మామూలు డబ్బులు మాదిరిగానే పనిచేస్తుంది. దీని విలువ ప్రస్తుతం కరెన్సీ మాదిరిగానే ఉంటుంది.
సీబీడీసీ అంటే డిజిటల్ రూపంలో సెంట్రల్ బ్యాంకు జారీ చేసే చట్టబద్ధమైన సాధనం.
దేశంలో డిజిటల్ లావాదేవీలు పెంచడంతో పాటు భౌతిక కరెన్సీ నిర్వహణకు అయ్యే ఖర్చును తగ్గించుకోవడంలో భాగంగా ఆర్బీఐ డిజిటల్ రూపాయి తీసుకొస్తోంది.
డిజిటల్ రూపాయి వర్చువల్ కరెన్సీ కాబట్టి దానికి ఎటువంటి రిస్క్ ఉండదు.
డిజిటల్ రూపాయిని ఆఫ్ లైన్ విధానంలో వాడొచ్చు. కాబట్టి విద్యుత్ , మొబైల్స్ నెట్ వర్క్ లేకపోయినా అది పని చేస్తుంది.
ప్రస్తుతం చలామణిలో ఉన్న ఫిజికల్ కరెన్సీకి సమాన విలువతో ఉంటుంది. ఫిజికల్ కరెన్సీతో దీనిని మార్పిడి చేసుకోవచ్చు. రూపం మాత్రం వేరుగా ఉంటుంది.
* సీబీడీసీ అన్నది డిజిటల్, లేదా వర్చ్యువల్ కరెన్సీ. గత పదేళ్లలో పుట్టగొడుగుల్లా పుట్టుకొచ్చిన ప్రైవేటు వర్చ్యువల్ కరెన్సీలతో దీనిని పోల్చకూడదు. ప్రైవేటు వర్చువల్ కరెన్సీలకు నిజమైన డబ్బులా సరైన విలువ లేదు. ఎందుకంటే అవి కమోడిటీస్ కాదని, ఇంట్రెన్సిక్ విలువ లేదని విశ్లేషకులు చెబుతున్నారు. సీబీడీసీ అంటే ఆర్బీఐ జారీ చేసే డిజిటల్ కరెన్సీ కాబట్టి ఆర్బీఐకి దీని బాధ్యత ఉంటుంది.
need of digital currency
కాగితపు కరెన్సీ వినియోగం తగ్గుతున్న సమయంలో ఎలక్ట్రానిక్ కరెన్సీలను వాడకంలోకి తీసుకురావాల్సిన అవసరం ఉందని ఎక్కువ శాతం మంది నిపుణులు చెబుతున్న మాట. ఫిజికల్ కరెన్సీని ఎక్కువగా ఉపయోగించే భారత్ లాంటి దేశాల్లో ఇది ఖచ్చితంగా అవసరమనే అభిప్రాయం ఉంది. క్రిప్టో చట్టం పార్లమెంటులో ఆమోదం పొందక ముందే దీనిని చలామణిలోకి తీసుకురావడం అసాధ్యం. ఇందుకు ఆర్బీఐ చట్టం, నాణేల చట్టం, ఫెమా, ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ చట్టాలకు సవరణలు అవసరమవుతాయన్నది తెలిసిన మాట. ఎందుకంటే ప్రస్తుతం ఉన్న నిబంధనలన్నింటినీ పేపర్ కరెన్సీని దృష్టిలో ఉంచుకునే రూపొందించారు. ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఇబ్బందులు లేకుండా సీబీడీసీని దశలవారీగా ప్రవేశపెట్టడానికి ప్రక్రియను రూపొందిస్తోంది.
types of cbdc
సీబీడీసీ ని మన గవర్నమెంట్ 2 విధాలుగా పరిచయం చేసింది.
1.CBDC Wholesale 2. CBDC Retail
CBDC Wholesale అంటే ఏవైతే లార్జ్ ట్రాన్జక్షన్స్ ఉంటాయో దానిలోని ఏవైనా లోపాలను సరిచేయడానికి లాంచ్ చేశారు.
CBDC Retail అంటే సామాన్య ప్రజలు డైలీ చేసే ట్రాన్జాక్షన్స్ ఏవైతే ఉన్నాయో వాటికోసం లాంచ్ చేస్తున్నారు.
ప్రస్తుతానికి సీబీడీసీ హోల్ సేల్ ను పైలెట్ ప్రోజెక్ట్ కింద లాంచ్ చేశారు. త్వరలోనే సీబీడీసీ రిటైల్ కూడా కొన్ని స్టేట్స్ లో లాంచ్ చేయబోతున్నారు. లాంచ్ చేసిన తర్వాత ప్రజలు దానికి ఎలా రియాక్ట్ అవుతారో దాని ఆధారంగా మార్పులు చేస్తారు. అప్పుడు పూర్తిగా లాంచ్ చేసే అవకాశం ఉంటుంది.
ప్రస్తుతం ప్రవేశపెట్టిన సీబీడీసీ హోల్ సేల్ సిగ్మెంట్ కోసం గవర్నమెంట్ 9 బ్యాంక్స్ ను పార్టిసిపెంట్ గా ఎంచుకుంది.
ఆ బ్యాంకులు ఇవీ..
SBI,
BANK OF BARODA,
UNION BANK,
HDFC BANK,
ICICI BANK,
KOTAK MAHINDRA BANK,
YES BANK,
IDFC FIRST BANK,
HSBC …
అంటే ఈ బ్యాంకుల ద్వారా సీబీడీసీని ఉపయోగించి గవర్నమెంట్ బాండ్స్ పర్చేజ్, సేల్ చేస్తారు. మిగిలిన బ్యాంకులకి కూడా అవకాశం ఉంటుంది. CROSS BORDER PAYMENTS లాంటివి అదనంగా యాడ్ చేస్తారు.
CBDC Retail అమల్లోకి వచ్చాక సామాన్య ప్రజలు బ్యాంక్ బ్యాలన్స్ ని ఎలాగైతే చెక్ చేసుకుంటారో అలాగే మన వేలెట్ బ్యాలెన్స్ కూడా చెక్ చేసుకోవచ్చు.
సీబీడీసీ ఉపయోగాలేంటి
బ్యాంకు బ్యాలెన్సులకు బదులు సీబీడీసీ లావాదేవీలు జరిగితే బ్యాంకుల మధ్య సెటిలిమెంట్ ఇక అవసరముండదు. చెల్లింపు వ్యవస్థను మరింత రియల్ టైమ్ లో, తక్కువ ఖర్చులోకి మారుస్తుంది. ప్రపంచీకరణ కూడా వేగవంతమవుతుంది. ఒక దేశం నుంచి మరో దేశానికి మధ్యవర్తి అవసరం లేకుండానే డిజిటల్ డాలర్ల రూపంలో రియల్ టైమ్ లో చెల్లింపులు చేయవచ్చని విశ్లేషకులు చెబుతున్నారు.
* బిజినెస్ ట్రాన్జాక్షన్స్ని చాలా త్వరగా, ఈజీగా చెయ్యవచ్చు.
* ఫేక్ కరెన్సీ ని అడ్డుకోవచ్చు.
* మన డబ్బుల నోట్లని ఫ్రింటింగ్ చేసే ఖర్చు అనేది ప్రభుత్వానికి మిగులుతుంది.
* సీబీడీసీ ని ట్రాప్ చేయడం అసాధ్యమైన పని.
* సీబీడీసీ మన ఇండియా డిజిటల్ ఎకానమీని బూస్ట్ చేస్తుంది.
*ప్రపంచ మొత్తం డిజిటల్ పేమెంట్ సిస్టమ్ గా ఇండియన్ ఎకానమీని ఎనలార్జ్ చేస్తుంది.
* మన స్మార్ట్ ఫోన్ నుంచి మనీ ట్రాన్సఫర్ ని తొందరగా ఎటువంటి ఇబ్బందులు లేకుండా చేసుకోవచ్చు.
ఇన్నీ ఉపయోగాలు ఉండడం వలన మన గవర్నమెంట్ ఆఫ్ ఇండియా డిజిటల్ కరెన్సీని ఇంత తొందరగా పరిచయం చేస్తుంది.
* భారత్ లో డిజిటల్ చెల్లింపులు పెరుగుతూ వస్తున్నాయి. ప్రత్యేకించి, చిన్న మొత్తాల చెల్లింపులకు డిజిటల్ వినియోగం పెరుగుతోంది. సీబీడీసీ వస్తే.. కరెన్సీని ముద్రించడం, రవాణా చేయడం, నిల్వచేయడం, పంపిణీ చేయడం వంటి ప్రక్రియలకు సంబంధించి ఖర్చులు తగ్గుతాయి.
difference between crypto currency and CBDC
క్రిప్టో, సీబీడీసీ చూడడానికి ఒకేలా ఉన్నా చట్టబద్ధంగా, విలువ పరంగా చాలా తేడా ఉంది. క్రిప్టోకరెన్సీలు డీసెంట్రలైజ్డ్. అంటే ఎవరూ వీటిని జారీ చేయలేరు, బాధ్యత వహించరు. రిటైల్ ఇన్వెస్టర్లు వీటిపై ఆసక్తి చూపి మోస పోయే అవకాశాలు ఎక్కువ. అందుకే దీనిని ఎదుర్కొనేందుకు ప్రభుత్వం ఇలాంటి నిర్ణయం తీసుకుంది. సీడీబీసీ వల్ల సెటిల్మెంట్ రిస్క్ కూడా తగ్గుతుంది. రిస్క్-ఉచితం కావడం వల్ల, డిజిటల్ రూపంలో ప్రజలు చలామణీ చేస్తారు.
* బిట్ కాయిన్ లాంటివన్నీ క్రిప్టో కరెన్సీ కి చెందినవే. వీటిని కేవలం ఆన్లైన్ లో మైనింగ్ ద్వారానే తయారు చేస్తారు. కానీ వీటికి ఎటువంటి ఆధారం, రూపం ఉండదు. నియంత్రణ వ్యవస్థ ఉండదు. దీనిని ఉపయోగించి ఎటువంటి సంఘ విద్రోహక కార్యక్రమాలకైనా పాల్పడవచ్చు.
* క్రిప్టో కరెన్సీ అండ్ సీబీడీసీ రెండూ బ్లాక్ చైన్ మీద నడుస్తాయి. కానీ క్రిప్టో, అదర్ ప్రైవేటు వర్చువల్ కరెన్సీస్ అన్నీ డీసెంట్రలైజ్డ్ నెట్ వర్క్ లో స్టోర్ అయి ఉంటాయి. కానీ సీబీడీసీ డీసెంట్రలైజ్డ్ నెట్ వర్క్ లో స్టోర్ అవ్వదు.
* క్రిప్టో కరెన్సీలు ఇన్ క్రిప్ట్ అయ్యి ఉంటాయి. ఈ క్రిప్టోస్ డీసెంట్రలైజ్డ్ బ్లాక్ చైన్ ను ఫాలో అవుతాయి. దీనివలన క్రిప్టో బై చేసిన వ్యక్తికి, సెల్ చేసిన వ్యక్తి డీటైల్స్ తెలియవు. కేవలం వేలిడ్ అడ్రస్ తో మాత్రమే ట్రాన్జాక్షన్స్ అథంటికేట్ అయ్యి రికార్డ్ అవుతాయి. ఈ క్రిప్టో ట్రాన్జక్షన్ లో ఎటువంటి థర్డ్ పార్టీ ఉండదు.
* సీబీడీసీ అనేది క్రిప్టో కాదు. ఎందుకంటే మన చేతిలో ఉన్న క్యాష్ కి డిజిటల్ రూపమే సీబీడీసీ. ఇది బ్లాక్ చైన్ టెక్నాలజీని ఫాలో అయినా కూడా సెంట్రలైజ్డ్ సిస్టమ్ మీద నడుస్తుంది. ఇందులో ప్రతి ట్రాన్జక్షన్ క్లియర్ గా ఉంటుంది. క్రిప్టో కరెన్సీ లాగా ఎనానమస్ అనే కాన్సెప్ట్ ఉండదు. డిజిటల్ రూపంలో ట్రాన్సఫర్ చేసినా, రిసీవ్ చేసుకున్నా విజుబుల్ గా , రికార్డెడ్ గా ఉంటాయి.
* క్రిప్టో కరెన్సీ ని ఎవ్వరూ రెగ్యులేట్ చెయ్యలేరు. కానీ సీబీడీసీ ని ఆర్బీఐ రెగ్యులేట్ చేస్తుంది.
ఎలాగైతే ఆర్బీఐ రెగ్యులేటడ్ నోట్లు డిఫరెంట్ బ్యాంక్స్ ద్వారా రిలీజ్ అవుతాయో సేమ్ అలాగే సీబీడీసీ కూడా సెవరల్ బ్యాంక్స్ ద్వారా మనకి రిలీజ్ అవుతుంది.
UPIకి CBDCకి తేడా ఏమిటి
మనం డెబిట్ లేదా క్రెడిట్ కార్డ్ తోనూ, మనీ ట్రాన్సఫర్ యాప్ యూపీఐలను ఉపయోగించి ట్రాన్జాక్షన్ చేస్తుంటాం కదా… ఆ ట్రాన్జాక్షన్ కి ఫిజికల్ కరెన్సీ బ్యాంకులో ఉండాలి. ఆ ఫిజికల్ కరెన్సీ మనం ట్రాన్జాక్షన్ చేసిన తర్వాత ఈ బ్యాంకు నుంచి వేరొక బ్యాంకుకి మారుతుంది. బ్యాంకులో మన అకౌంట్లో అమౌంట్ కి సరిపడా ఫిజికల్ కరెన్సీ మెంటైన్ చెయ్యవలిసి ఉంటుంది. లేదా ట్రాన్జాక్షన్ జరగదు. కానీ సీబీడీసీ కి వచ్చేసరికి ఆ ఫిజికల్ కరెన్సీ మెంటైన్ చెయ్యవలిసిన అవసరం లేదు.
* సీబీడీసీ లో సైబర్ సెక్యూరిటీ రిస్క్ లు తప్పనిసరిగా ఉంటాయి. చదువురాని వారు ఈ సీబీడీసీని కొంచెం అర్థం చేసుకుని ట్రాన్జాక్షన్ చేయవలిసి ఉంటుంది.
* సీబీడీసీ ఫిజికల్ క్యాష్ మీద డిపెండెంట్ తగ్గించడం, సెటిల్ మెంట్ రిస్క్ లను తగ్గించగలుగుతుంది. *ట్రాన్జక్షన్ కాస్ట్ ను సబ్ స్టాన్సియల్ గా రెడ్యూస్ చెయ్యగలుగుతుంది.
* ట్రాన్జక్షన్స్ కూడా చాలా తొందరగా రెగ్యులేట్ అవుతాయి. దీనివలన గవర్నమెంట్ ఆఫ్ ఇండియా కి కూడా చాలా లాభం.